Muzyka Świata

W ramach projektu Muzyka świata organizowane były koncerty zespołów ludowych i folkowych reprezentujących różne regiony świata. Szczególna uwaga skierowana była na tematy muzyczne rzadko pokazywane w Polsce.

Koordynator programu: Marcin J. Mrowca

♦ Koncert Gruzińskiego Zespołu Pieśni i Tańca Tradycyjnego TSISKARI – ABJARI

28.10.2007 w Sali Kongresowej AR w Lublinie

Grupa Tsiskari powstała w 1980 roku w Tbilisi. W pracę artystyczną grupy zaangażowanych jest 70 tancerzy w wieku od 16 do 25 lat. Repertuar grupy tworzą melodie, kostiumy i tańce z różnych regionów Gruzji. Grupa brała udział w różnych lokalnych i międzynarodowych festiwalach folklorystycznych w takich krajach jak: Francja, Włochy, Macedonia, Rosja, Grecja i Węgry.

Wizyta Gruzińskich tancerzy była połączona z warsztatami, które odbywały się w siedzibie Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”.

Prowadzący projekt: Marcin J. Mrowca

♦ Koncert zespołu ARGJIRO – Albania

08.12.2006 w Sali Kongresowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie

Męski Zespół Polifoniczny ARGJIRO powstał w Gjirokaster, mieście na południu Albanii. Założyciele – bracia Kastriot i Landi Çenko – dali o sobie znać na początku lat 1980, kiedy tworzyli trzon Grupi i të Rinjve (Grupy Młodych) – zespołu wyróżnionego pierwszą nagrodą na Narodowym Festiwalu Folklorystycznym w 1983 r. Koncertowali w wielu krajach Europy. Oprócz nagrań dokonanych w kraju, powstała również kompilacja ich pieśni, wydana we Francji w ramach Światowego Dziedzictwa Muzycznego. ARGJIRO kontynuuje najlepsze tradycje wcześniejszego zespołu. Zachowując trzon starego składu, ten zespół jest uważany przez specjalistów za jeden z najlepszych w Albanii. Do repertuaru pieśniarzy wchodzą przede wszystkim pieśni z tradycji śpiewu w Gjirokaster, które cechują się długim monomotywem oraz płynną melodycznością, ponadto w ich repertuarze znajdują się pieśni wywodzące się z innych lokalnych tradycji śpiewu polifonicznego w Albanii.

Albański śpiew polifoniczny można włączyć do całej tradycji śpiewu w basenie Morza Śródziemnego (Grecja, Sardynia, Korsyka). Jednak w tym przypadku wielogłosowość pojawia się na kilku poziomach głosowych, a sami pieśniarze oceniają wartość śpiewu zarówno poprzez jakość każdego z nich, jak i umiejętność ich przeplatania. Bazę tonową tworzy tzw. iso, czyli głos podstawowy (burdon) tworzony wspólnie przez większość pieśniarzy. Śpiew jednak tworzą trzy głosy: pierwszy (marrësi), drugi (pritësi) i trzeci (hedhësi). Jeśli głos podstawowy stanowi kanwę pieśni, to właśnie kombinacja tych ostatnich decyduje o jej melodiczności i natężeniu emocjonalnym. Ten sposób śpiewania jest rozpowszechniony na południu Albanii, przede wszystkim w regionie Labërii (stąd nazwa po albańsku: labçe), Gjirokaster, ale także w regionie Korçy. Zdarza się często, że pierwszy głos to kobieta, dzieje się tak szczególnie w pieśniach lirycznych, miłosnych lub w lamentach. Natomiast pieśni epickie na ogół są śpiewane przez mężczyzn.

♦ Noce Irlandzkie

7-8 grudnia 1995, w siedzibie Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”

Wprowadzenie w kulturę, teatr i muzykę Irlandii.

W cyklu Zgromadzeń, koncertów i zajęć warsztatowych udział wzięli artyści z Irlandii, m.in. Tracey Camel Mc Rory, Wiliam George Hetherington, Michael Joseph Nangle, Oliver O’Donnel oraz polscy muzycy: Tomasz Daleziak, Waldemar i Maciej Rychły.

♦ Noce Bałkańskie

7-13 sierpnia 2000, w siedzibie Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”

Rdzenna muzyka krajów bałkańskich. Warsztaty: bezpośredni przekaz tańców i pieśni. Wykłady i dyskusje. Koncerty. Zgromadzenia. Rodopskie dysonanse; obrzędowe pieśni; pasterskie zawołania – kobieca Grupa Wysokiego Śpiewu ze wsi Satovcza w Rodopach (Bułgaria), prastare ballady, eposy, pieśni miłosne; wirtuozerskie skrzypce; frenetyczne korowody – wołoski (arumuński) Zespół Slobodana Markovicza ze wsi Slatina na pograniczu serbsko-rumuńskim (Jugosławia).

Zaproszone grupy zaprezentowały unikalne w skali światowej techniki śpiewu, tańca i gry na instrumencie. Zespół Slobodana Markovicia wykonuje stare wołoskie ballady, eposy i pieśni miłosne śpiewane z towarzyszeniem skrzypiec, przekazywane drogą ustną przez nauczycieli wyspecjalizowanych w tym gatunku muzycznym. Członkowie grupy Markovicia to instrumentaliści, tancerze i śpiewacy zarazem. Wszyscy należą do mniejszości wołoskiej (arumuńskiej) w Serbii, kultywującej swoje archaiczne tradycje z wielką pieczołowitością.
Grupa Wysokiego Śpiewu to grupa śpiewaczek tradycyjnych wykonująca m.in. wielogłosowe pieśni obrzędowe o melodyce opartej na dysonansach i charakterystycznych zawołaniach. Towarzyszył im będzie Naum Strandżev – multiinstrumentalista i pieśniarz, reprezentant muzułmańskiej tradycji muzycznej wykorzystującej oryginalne melizmaty.

Oba zespoły oprócz występów w formie koncertów i udziału w widowisku KOSMOS „Gardzienic” poprowadziły warsztaty śpiewu i tańca dla studentów Międzynarodowego Kursu Akademii Praktyk Teatralnych.
Spotkania warsztatowe i występy uzupełniły wykłady poświęcone tradycjom przekazu ustnego i obrzędom Wołochów, literaturze i muzyce tradycyjnej Bułgarii, analogiom między kulturą starożytną a współczesną kulturą tradycyjną na Bałkanach.

Projekt Noce Bałkańskie został zrealizowany dzięki wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego – w ramach programu Sztuka bez Granic, Fundacji Kultury, Szwajcarskiej Fundacji Kulturalnej Pro Helvetia