W słoneczny letni dzień, na polnej drodze pośród pól, obok dużego czterokołowego wózka załadowanego ciężkimi bagażami stoi pięciu młodych mężczyzn. Trzech z nich, rozebranych od pasa w górę, stoi przy samym wozie. Pierwszy z prawej, krępy mężczyzna z krzaczastą czarną brodą, z pewnym niepokojem patrzy w dal i opiera prawą rękę na krawędzi wózka. Za wózkiem, widoczny od klatki piersiowej w górę, stoi drugi mężczyzna, uśmiechnięty zawadiacko, z grzywką opadającą na oczy, zaczesaną na bok. Tylko on patrzy prosto w kamerę. Trzeci, stojący po lewej stronie, również czarno-brody i z grzywą czarnych włosów, w poważnym skupieniu popycha wózek i niemal całkowicie zasłania stojącego za nim czwartego. Za nimi, nieco na prawo, stoi piąty mężczyzna niosący ciężki, turystyczny plecak. Ma na sobie okulary, jasną koszulkę i sweterek przewiązany w pasie.
Wyprawa do Antoniówki i Bogusławia, 1977 rok. Na zdjęciu: P. Borowski, W. Staniewski, J. Tabaka, J. Bernad. Fot. H. Andruszko

 

Rekonesans

Bezpośrednie przygotowanie Wyprawy, weryfikacja w terenie założeń scenariusza i okoliczności zdarzenia, rozpoznanie miejsca – zarówno w sensie topograficznym, jak i mentalnym. Prowadzone są od początku istnienia teatru przez kilku wyznaczonych członków zespołu. Staniewski uważa, że „scenariusz Wyprawy ma być efektem możliwie najbardziej pieczołowicie przeprowadzonego rekonesansu”.

Wszystkie informacje są tu ważne – zróżnicowanie etniczne ludności, rozpiętość wiekowa, warunki życia, wyznanie religijne, architektura wsi, krajobraz, klimat – wszystko co składa się na przestrzeń, która podczas Wyprawy staje się przestrzenią teatralną, makrosceną tego szczególnego teatru, tak bliskiego życiu. To właśnie podczas rekonesansu pozyskiwano wielokrotnie materiał muzyczny i słowny, który potem znalazł się w spektaklach. Rekonesans ma też na celu zapewnienie zaplecza technicznego przedsięwzięcia.

 

⇒ Podczas Wypraw odbywały się pierwsze Zgromadzenia artystyczne z miejscową ludnością.  <Więcej>

 
Forma podstawowej praktyki artystyczno-badawczej.
Ułożone według scenariusza sekwencje działań:

wędrówek, spotkań z ludźmi, ćwiczeń, prób, prezentacji pracy aktorskiej, spektakli i Zgromadzeń.
Włodzimierz Staniewski
 
 
Charakter wypraw zmieniał się z biegiem lat.
Początkowo były to kilkudniowe piesze ekspedycje do wsi wschodniej Polski, potem ewoluowały w stronę kilkutygodniowych ekspedycji zagranicznych.
Każda wyprawa musi posiadać swoją konstelację, grupę ludzi sprawdzonych, którzy podołają stawianym im zadaniom.
Tworzenie konstelacji ludzkich to również jeden z celów wyprawy. Obok artystów „Gardzienickich” i zaproszonych oraz studentów w projektach artystyczno-badawczych Teatru „Gardzienice” od początku biorą udział również naukowcy
.
Konteksty, 1-4, 2001,
Mały słownik terminów Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”, zredagował Piotr Machul
 
 

Wyprawy artystyczno – badawcze Teatru „Gardzienice”

2018, luty/marzec – wyprawa „Gardzienice” do Palestyny – wiecej: tutaj

2017, lipiec – rekonesans Anny Dąbrowskiej w Tanzanii na Wagogo Music Festival we wsi Chamwino i kilkunastu wioskach rejonów Dodoma, Ngorongoro i  Kilimanjaro

2014, 27 stycznia – 5 lutego – rekonesans Włodzimierza Staniewskiego  i Joanny Holcgreber w Iranie, m. in. obrzęd ZAR – w poszukiwaniu lokacji filmu IFIGENIA W PERSJI

2012, 22-27 kwietnia – rekonesans Włodzimierza Staniewskiego, Jacka Petryckiego i Yany Sistovari w Gruzji w poszukiwaniu lokalizacji pod planowaną ekranizację spektaklu IFIGENIA W T…

2012, styczeń – rekonesans Włodzimierza Staniewskiego w Indiach tropem Wandy Dynowskiej, odnalezienie jej grobu i zainicjowanie dużego projektu kulturowego honorującego dzieło Dynowskiej w Indiach

2008, 7 -14 lipca, Delfy, wyprawa do Groty Korykejskiej, ekranizacja spektaklu IFIGENIA W A... Udział biorą aktorzy, uczestnicy sesji warsztatowej w Delfach, prof. David Wiles, ekipa filmowa z Wojciechem Staroniem, Yana Sistovari, Alexia Kokkali, Krzysztof Globisz (Grecja)

2006, 2007 – rekonesanse Włodzimierza Staniewskiego do Groty Korykejskiej, masyw Parnasu – w ramach przygotowań projektu „Port Grecja”

2001, wrzesień – październik – Kijów, Połtawszczyzna, Polesie, rekonesans Mariany Sadowskiej (Ukraina)
2001, 28 sierpnia – 2 września, Kijów, Połtawszczyzna, Kriechkivka, rekonesans Marcina Mrowcy (Ukraina)
2001, 15-31 lipca, rekonesans Tomasza Rodowicza and Macieja Rychłego w Rodopy w ramach projektu Orkiestra Antyczna (Bułgaria)
2001, luty, Nowy Meksyk, wyprawa do Indian Taos Pueblo i Zuni Pueblo (USA)

1999, wrzesień, rekonesans Elżbiety Rojek, Joanny Wichowskiej, Agaty Zyglewskiej (Bułgaria)
1999, sierpień, Medzilaborce, Ňagove, wyprawa ze studentami Akademii Praktyk Teatralnych. (Słowacja)
1999, 22-23 maja, Olchowiec, wyprawa ze studentami Akademii Praktyk Teatralnych. (Łemkowszczyzna, Polska)

1998, maj, Łemkowszczyzna, wyprawa ze studentami Akademii Praktyk Teatralnych. Prezentacja spektaklu CARMINA BURANA w Olchowcu (Łemkowszczyzna, Polska)

1996, 1 – 11 września, Kair, Oaza Fajum, spotkanie z egipskimi historykami i Zgromadzenia (METAMORFOZY) (Egipt)

1994, 21 – 31 maja, Sao Paulo, (Brazylia), kilkoro członków zespołu uczestniczy w rytuale Condomble. Sesja warsztatowa Capoeiry-Angola

1993, 14 września – 7 października, „Ukryte terytoria” – międzynarodowa wyprawa do Bessarabii, Polesie, Huculszczyzna, Karpaty; m. in. enklawy gagauzkie, bułgarskie, albańskie, mołdawskie, cygańskie i ukraińskie. Grupa 1 wyprawia się w rejon  morza Czarnego (Odessy), Naddniestrza, Południowego Polesia i Karpat (okolice Werhowyny). Grupa 2. – na Krym, Zaporoże, Wschodnią Ukrainę (okolice Charkowa, i Połtawy), Polesie Północne (Równe) i w Karpaty. W Karpatach odbywają się Zgromadzenia z udziałem miejscowej ludności i przybyłych z wyprawą aktorów, akademików i studentów, zespoły Theatre Studio z Los Angeles i Teatr Slava ze Szwecji, obserwatorzy z Danii, Islandii, RFN, Szwecji, USA i Wielkiej Brytanii. Łącznie ok.  60 osób
1993, czerwiec-lipiec, rekonesans Paula Allaina i Mariany Sadowskiej przed wyprawą na Ukrainę
1993, 1 – 8 kwietnia, rekonesans Jadwigi Rodowicz i Włodzimierza Staniewskiego (Japonia)

1992, 28 września – 23 października, rekonesans i wyprawa do Irlandii. (Wielka Brytania i Irlandia)

1991, 16 – 27 października, pierwsza wyprawa na Ukrainę (współorganizator: Stach Gąsienica – Szymków). Udział biorą: Christian Bredholt, Alison Hodge, Angela Ottone i uczestnicy warsztatów: Robert Król, Marcin Michalski i Agata Rojek.Dołączają: Volodymyr Kuczyński, szef Teatru Lesia Kurbasa ze Lwowa i Mariana Sadowska, muzyk i aktorka (Ukraina). Podczas wyprawy Jacek Petrycki i Danuta Zankowska robią film o zespole „Po nowe naturalne środowisko teatru'”
1991, 28 sierpnia – 4 września, Moskwa, Turkmenia, rekonesans Włodzimierza Staniewskiego na zaproszenie Związku Stowarzyszeń Twórców (ZSRR)
1991, 20 – 30 kwietnia, Gotlandia: Henryk Andruszko, Grzegorz Bral, Catherine Corrigan, Mariusz Gołaj, Dorota Porowska, Elżbieta Podleśna, Tomasz Rodowicz, Maciej Rychły,  Anna Zubrzycka i Włodzimierz Staniewski – oraz aktorzy Jordicircus Theatre. 16 uczestników warsztatów (w tym: Jarosław Fret i Dominik Libicki z Wrocławia, Monika Paśnik i Joanna Wichowska z Krakowa, Marzena Gawdzińska, Paulina Iwińska, Aneta Morawska, Aureliusz i Katarzyna Leżeńscy z Warszawy, Jolanta Kilian ze Szczecina, Lidia Ciechalska, Marcin Michalski i Jarosław Sołtan) sami organizują wyprawę jachtem na Gotlandię, aby towarzyszyć „GARDZIENICOM” w projekcie Staniewskiego „Happening” na południu wyspy Burgsvik. Do studentów dołączają Ireneusz Guszpit i Janusz Majcherek. (Szwecja)
1991, 2-10 kwietnia (Huculszczyzna, Ukraina). Artystyczny rekonesans Henryka Andruszko i Macieja Rychłego przed wyprawą Ukraińską

1990, grudzień, rekonesans Mariusz Gołaja do Nowej Gwinei (Highland, Rylna)
1990, grudzień, rekonesans Mariusza Gołaja (Australia i Tasmania)
1990, 24 maja – 2 czerwca, Łuki Końskie (Bialskopodlaskie, Polska). Gabowe Grądy (Starowiercy) (Suwalszczyzna, Polska). Wierszalin (Białostockie, Polska). Wyprawa połączona z sesją roboczą aktorów Alibi Theatre z Londynu pod opieką Alison Hodge, po której  2 aktorki (Catherine Corrigan i Emma Rice) dołączają do zespołu „GARDZIENIC”
1990, maj, Moskwa, rekonesans Włodzimierza Staniewskiego w MCHAT (Rosja; wtedy: ZSRR)

1989, lato, rekonesans Włodzimierza Staniewskiego w ramach przegotowań „projektu greckiego” planowanego na 1990; muzyka zebrana na górze Athos znalazła zastosowanie w spektaklu CARMINA BURANA (Grecja)
1989, 7 – 9 lipca, Popiółki, Siwki, Gajówka, Porędy (Kurpie, Polska)

1988, 16 – 17 września, Bogusław, Antoniówka k/Zygmuntowa, Antoniówka Żółkiewska (Zamojszczyzna, Polska)
1988, 17 – 26 sierpnia, Seoul, rekonesans Włodzimierza Staniewskiego z szamańskiego rytuału Ku’t. (Korea Południowa)

1987, październik, Włodzimierz Staniewski wyrusza na rekonesans tropami A. Artauda do Indian Tarahumara Indians w Sierra Madre Occidental. (Meksyk)
1987, 10 – 18 maja, Londyn, Cardiff, Dublin, Belfast, Derry, Glasgow. Rekonesans Włodzimierza Staniewskiego przed wystawieniem AWWAKUMA, poszukiwanie celtyckiego genius loci z myślą o CARMINA BURANA. (Wielka Brytania i Irlandia)

1986, 15 sierpnia – 2 września, Bazylea, Binn (Szwajcaria). Wyprawa w alpejskie rejony kantonu Wallis, szlakiem górskich wędrówek Goethego i in. romantyków, uczestniczą goście Festiwalu Kultury z USA, Kanady i Europy. Próby wszystkich spektakli prowadzone są w kotlinach i na szczytach górskich, w pasterskich kolibach. Wyprawę wieńczy SPEKTAKL WIECZORNY w Binn i całonocne Zgromadzenie.

1985, lato, Włodzimierz Staniewski i Tomasz Rodowicz odwiedzają plemiona Indian (Zuni, Hopi, Havasupai) (USA)
1985, 24 – 25 czerwca, Jabłeczna – prawosławne sanktuarium Św. Onufrego (Bialskopodlaskie, Polska)

1984, sierpień, wyprawa na Grabarkę, prawosławne sanktuarium Spasa (Białostockie, Polska)
1984, 18 – 28 lipca,  Łemkowszczyzna – Kunkowa, Czerna, Regietów (Nowosądeckie, Polska)
1984, 2 – 10 czerwca, Łemkowszczyzna – Kunkowa, Czerna, Nowica (Nowosądeckie, Polska)

1983, 10 – 20 sierpnia, (region Trivento, Włochy)
1983, 1 – 3 lipca, Międzyleś, Leniuszki, Olszanka, Jabłeczna, Parośl (Bialskopodlaskie, Polska)
1983, 17 – 19 czerwca, Bubel Łukowiska, Mętna, Niemirów (Bialskopodlaskie, Polska)
1983, 2 – 6 czerwca, Łemkowszczyzna – Regietów, Zdynia, Konieczna, Czerna (Nowosądeckie, Polska)
1983, 26 – 30 maja, Skieblewo, Chilmony, Ostrowie (Suwałki Region, Poland)
1983, 6 – 8 stycznia, Łemkowszczyzna – Bartne (Nowosądeckie, Polska)

1982, wrzesień – październik, Sorano, Genua (region Ligurii, Włochy). GUSŁA w kościele Oratorio San Filippo, warsztaty, praca nad AWWAKUMEM

1981, 25 – 27 września, Pogórzyn, Lisiec – tzw. wsie jugosłowiańskie (Jeleniogórskie, Polska)
1981, 23 – 25 października, Łemkowszczyzna – Nowica, Bartne (Nowosądeckie, Polska)
1981, 9 – 11 października, Knyszewicze – Sukowicze (Białostockie, Polska)
1981, 2 – 4 października, Dąbrówka Polska – Banie Mazurskie (Olsztyńskie, Polska)
1981,czerwiec, Sovano, Castellottieri, Pittigliano, Terriciolla, Belaria, Mondaino. (Toskania, Włochy) Wyprawa, podczas której realizowano Zgromadzenia i prezentacje spektakli GUSŁA i SPEKTAKL WIECZORNY
1981, kwiecień, Długosielce – Synkowce – Siderka (Białostockie, Polska)

1980, 17 – 19 października, Serafin, Cieciory, Dobrylas (Łomżyńskie, Poland)
1980, 26 – 29 lipca, Wólka Ponikiewska (Tarnobrzeskie, Polska)
1980, 4 – 7 lipca, Wólka Ponikiewska, Tokary (Tarnobrzeskie, Polska)
1980, 4 grudnia – 13 lutego, zimowa wyprawa Piotra Borowskiego, Sergio Hernandeza, Elżbiety Majewskiej i Wandy Wróbel do blisko 20 wiosek (Białostockie, Polska)
1980, październik – listopad, Piłatka, Antolin (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 10 – 12 października, Huta, Szumy (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 19 – 22 września, Wioska, Róża, Szur, Łuszczacz (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 4 – 8 września, Czarnystok, Topólcza (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 10 – 13 lipca, Piłatka, Antolin, Wolica (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 26 – 29 czerwca, Słupeczno, Zabłocice, Targowisko (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 20 – 23 czerwca, Antoniówka, Słupeczno (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 11 – 16 czerwca, Zygmuntów, Adamówka, Habajdziak, Antoniówka (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 26 maja – 2 czerwca, Bobrowe, Majdan Krzywicki, Baranica, Antoniówka, Zygmuntów (Zamojszczyzna, Polska)
1980, 17-19 maja, Majdan Abramowski, wyprawa z uczestnikami konferencji „Teatr wobec tradycji ludowych” (Zamojszczyzna, Polska)

1979, grudzień, Nancy (Francja). Podczas Światowego Festiwalu Teatru (Nance Festival Mondial du Theatre) zespół prezentuje SPEKTAKL WIECZORNY. Organizuje też wyprawę do Wogezy, w której bierze udział 4-osobowa kapela cygańska z Szaflar (rodzina Mirgów) oraz uczestnicy festiwalu
1979, 22-23 września, Ponikowy (Tarnobrzeskie, Polska)
1979, 8-16 września, Czerna – Janice (Jeleniogórskie, Polska)
1979, 18-22 października, Szaflary – Czarny Dunajec – wsie cygańskie (Nowosądeckie, Polska)
1979, 18-29 lipca, Apeniny, (rejon Emilia Romagna, Włochy). Pierwsza kilkudniowa wyprawa zorganizowana poza kontekstem miejscowej kultury tradycyjnej, odbywają się Zgromadzenie i SPEKTAKL WIECZORNY. Wyprawie towarzyszą m. in.: Włodzimierz Pawluczuk, Zbigniew Osiński, Danuta Mirosław oraz Antoni Górzyński ze wsi Dołhobrody, Władysław Góra ze Średniówki, Olga Pawluczuk z Łukowisk i Emilia Podgórska z Bubel-Granna
1979, 28 czerwca – 2 lipca, Ostrów, Grzybowszczyzna, Sanniki, Kruszyniany (Białostockie, Polska)
1979, 25-28 lutego, Bobrowe, Baranica (Zamojszczyzna, Polska)

1978, 23-26 listopada, Granna, Gnojno (Bielsko podlaskie, Polska)
1978, 13-17 września, Brzegi – Czarna Góra, Szaflary – wsie cygańskie (Nowosądeckie, Polska)
1978, 8-21 sierpnia, Wólka Ponikiewska, Otrocz, Zdziłowice 1978 (Tarnobrzeskie, Polska)
1978, 27-30 lipca, Żuków, Konstantynów, Dołhobrody (Chełmskie, Polska)
1978, 21-24 czerwca, wyprawa Orszak, Zalesie Podwysokie, Olszanka, Majdan Tuczępski  (Zamojszczyzna, Polska)
1979, 18-20 maja, Bańkowszczyzna, Depułtycze Ruskie (The Chełm Region, Polska)
1978, 26 kwietnia – 2 maja, Wyprawa „Przebudzenie” – Stolnikowizna, Tokarówka, Sobieska Wola, Lublin
1978, 30 marca – 2 kwietnia, Roztopy, Średniówka i Jędrzejówka (Zamojszczyzna, Polska)
1978, 9-12 lutego, wyprawa na pogranicze – Stawki nad Bugiem i Krasówka (region chełmski, Polska)
1978, styczeń, Klimusin i Żegotów  (Lubelszczyzna, Polska)

1977, 17-20 listopada, Choiny, Antoniówka, Nowiny Żukowskie (Zamojszczyzna, Polska)
1977, 6 – 9 października, Baranica, Bogusław, Zygmuntów, Antoniówka (Zamojszczyzna, Polska)