ZNak kaina
SPEKTAKL DZIESIĄTEJ AKADEMII PRAKTYK TEATRALNYCH „GARDZIENICE” (2011-2012)
„Na początku był pomysł, żeby zrobić komedię o sprawiedliwości, zderzając ze sobą historię komediową i kryminalną. Wybór padł na rzymską komedię „Bracia”, napisaną w 160 r. p.n.e. przez Terencjusza. Eksploruje ona temat wychowywania potomstwa. Skojarzenie jej z biblijnym wątkiem o Kainie i Ablu, z tą rodzinną opowieścią kryminalną, wydało mi się trafne. Zawarty w Biblii wątek o Kainie i Ablu jest krótki. Nie wyjaśnia w sposób satysfakcjonujący motywów, którymi kierował się Kain, zabijając brata. Podczas gdy kolejne interpretacje wyłaniały się z różnych źródeł pozabiblijnych (wskazywały najczęściej na pożądanie do kobiety jako motyw zbrodni), prawdziwie soczyste kąski interpretacyjne ukryte były w literaturze. I tak zaczął się czas wycinania i wklejania. Wprowadziłem do pracy fragmenty powieści egzystencjalnego pisarza hiszpańskiego Miguela de Unamuno p.t. „Abel Sanchez”, będącej uwspółcześnioną wersją mitu o Kainie i Ablu. Wniosły one do pracy nie tylko ogromną intensywność psychologiczną, ale ujawniły też zaskakujące paralele między bohaterami i wątkami powieści Unamuno i komedii Terencjusza.
W naszej historii pojawił się też Lucyfer z „Kaina”, poematu dramatycznego Lorda Byrona, a potem próba wyświetlenia kwestii – w sposób naturalny pojawiających się przy czytaniu księgi Genesis – t.j. milczenia Boga, kapryśności losu i potencjalnie paraliżujących paradoksów wiary.
I tak narodziła się „komedia o sprawiedliwości”
Oczywiście nikt nie obiecuje, że będzie się z czego śmiać.”
/ James Brennan
Reżyseria: James Brennan
Scenografia: Rhys Chapman
Kostiumy: Marty Jay
Muzyka: Michał Żak, Szczepan Pospieszalski
Muzycy: Damian Borowiec, Małgorzata Krasowska, Maksymilian Wosk, Jarosław Adamów, Elżbieta Wolińska, Chór Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
Producent: Włodzimierz Staniewski, Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”
Joanna Holcgreber
Ilona Zgiet
Michał Zgiet
Daniel Admaczyk
Joanna Belzyt
Barbara Ciemięga
Anna Getka
Lia Ikkos-Serrano
Anna Sadowska
Jan Żórawski
Martin Quintela
’Naznaczeni’, Ewa Maria Kaźmierczak, TEATR 1/2013
Spektakl Brennana jest tworem eklektycznym, odwołującym się do różnych stylistyk i konwencji. Widowisko zbudowane jest ze scen, w których fizyczność zbiorowości skontrastowana jest z działaniami indywidualnymi, śpiew z emocjonalnymi monologami, tragizm z komizmem, sceny nierealistyczne z sekwencjami przesiąkniętymi psychologiczną intensywnością, ludowe przyśpiewki z chóralnymi partiami oraz ariami operowymi. ZNAK KAINA przytłacza nagromadzeniem symboli i tropów kulturowych, wypełniają go odwołania biblijne i mitologiczne. Przesiąknięty jest swojską wschodniosłowiańską ludowością, dzięki kostiumom, w których wykorzystano elementy z oryginalnych strojów Łowiczan, ale także poprzez kreowanie scen rodem z Wesela Wyspiańskiego. (…)
W spektaklu Brennana można poczuć również ducha romantyzmu oraz pierwiastek egzystencjalnego niepokoju. Symbole współczesności mieszają się w nim z elementami kultury tradycyjnej, nie tylko słowiańskiej, ale także bardziej odległej, maoryskiej. Wykreowana rzeczywistość podlega karnawalizacji w bachtinowskim znaczeniu tego słowa. (…)
Spektakl należałoby więc odczytać jako opowieść o ludziach naznaczonych piętnem nienawiści, choroby, zbrodni….w spektaklu Brennana naznaczeni są tak naprawdę wszyscy.